आपण सगळेच स्वतःशी खोटं बोलतो का? | Psychological Reality

Marathi Psychological Blog

आपण सगळेच स्वतःशी खोटं बोलतो का?

हा प्रश्न आपण इतरांना विचारत नाही.
तो फार वैयक्तिक असतो.
आणि बहुतेक वेळा आपण तो स्वतःलाही विचारत नाही.

कारण उत्तर ऐकायची तयारी नसते.

आपण रोज आरशात पाहतो, हसतो, काम करतो, बोलतो.
बाहेरून सगळं ठीक दिसतं.
पण आत कुठेतरी एक आवाज असतो, जो सतत काहीतरी सांगायचा प्रयत्न करत असतो.

“हे तुला खरंच चालतंय का?”
“तू जे टाळतोयस, ते कधी ना कधी समोर येणारच आहे.”

स्वतःशी खोटं बोलणं म्हणजे नेमकं काय?

स्वतःशी खोटं बोलणं म्हणजे सरळ खोटं बोलणं नव्हे.
ते फार subtle असतं.

उदाहरणार्थ—

• “हे काम मला आवडत नाही, पण चालेल…”

• “हा निर्णय चुकीचा होता, पण आता काय करणार…”

• “मी ठीक आहे.” (जेव्हा आपण मुळीच ठीक नसतो)

हे शब्द आपण इतरांना नाही, स्वतःला सांगत असतो.
आणि हळूहळू तेच आपलं सत्य बनवतो.

आपण असं का करतो?

कारण सत्य स्वीकारणं वेदनादायक असतं.

स्वतःशी प्रामाणिक राहणं म्हणजे—

• चुकीचा निर्णय मान्य करणं

• भीती स्वीकारणं

• अपराधीपणा ओळखणं

• आणि कधी कधी स्वतःचीच प्रतिमा मोडणं

मनाला हे सगळं नको असतं.
म्हणून ते आपल्याला सोप्या कथा सांगतं.

“तू बरोबरच होतास.”
“तुझ्या हातात काही नव्हतं.”
“इतर सगळेच असंच करतात.”

मन आपल्यालाच कसं फसवतं

मन फार हुशार असतं.
ते थेट खोटं बोलत नाही.
ते फक्त काही गोष्टी दुर्लक्षित करायला लावतं.

आपण ज्या आठवणी टाळतो,
ज्या प्रश्नांना उत्तर देत नाही,
ज्या भावना दाबतो—

त्या सगळ्या मनाच्या कोपऱ्यात साठत जातात.

आणि एक दिवस,
त्या शांतपणे डोकं वर काढतात.

H3: आवाज बाहेरचा नसतो

अनेकांना वाटतं,
हा मानसिक ताण बाहेरून येतो.

कामामुळे.
लोकांमुळे.
परिस्थितीमुळे.

पण खरं सांगायचं तर,
सगळ्यात जड ताण आतून येतो.

तो आवाज जो म्हणतो—

“तू स्वतःला फसवत आहेस.”

स्वतःशी प्रामाणिकपणा का कठीण वाटतो?

कारण आपण स्वतःबद्दल एक image तयार केलेली असते.

मी strong आहे.
मी practical आहे.
मी emotionally weak नाही.

पण जेव्हा सत्य त्या image ला छेद देतं,
तेव्हा आपण सत्य नाकारतो.

कारण image मोडणं
हे ego साठी अवघड असतं.

स्वतःशी खोटं बोलण्याची किंमत

सुरुवातीला काहीच होत नाही.
उलट, थोडा आराम मिळतो.

पण हळूहळू—

• झोप कमी होते

• चिडचिड वाढते

• छोट्या गोष्टी मोठ्या वाटायला लागतात

• मन कायम थकलेलं वाटतं

कारण सत्य दडपून ठेवलं जातं,
पण ते नष्ट होत नाही.

पहिली पायरी: स्वीकार

स्वतःशी प्रामाणिक होणं म्हणजे स्वतःला दोष देणं नाही.
ते स्वतःला मारणं नाही.

ते फक्त एवढंच मान्य करणं—

“हो, मला हे कठीण जातंय.”
“हो, मी घाबरलो आहे.”
“हो, मला बदल हवा आहे.”

हे शब्द बोलणं
हा सर्वात मोठा mental relief असतो.

निष्कर्ष

आपण सगळेच कधी ना कधी स्वतःशी खोटं बोलतो.
ते मानवी आहे.

पण त्या खोट्यावर आयुष्य उभं केलं,
तर आतून आपण हळूहळू तुटत जातो.

स्वतःशी प्रामाणिकपणा
हा कमजोरी नाही.

तो सगळ्यात मोठा धैर्याचा प्रकार आहे.

Takeaway

स्वतःशी खोटं बोलणं थांबवणं
एका दिवसात होत नाही.

पण आज एक प्रश्न स्वतःला विचारलात,
तर तो बदलाची सुरुवात ठरू शकतो.

“मी खरंच ठीक आहे का?”